Nội soi tiêu hoá là phương pháp tầm soát nhanh và chính xác nhất để phát hiện ra những tổn thương bên trong đường tiêu hoá. Đây là bước đầu quan trọng trong việc chẩn đoán và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp đối với từng đối tượng. Để hiểu về nội soi đường tiêu hoá, phòng khám Đa Khoa Việt Mỹ mời bạn đọc bài viết chi tiết dưới đây nhé.
Nội soi tiêu hoá là gì?
Nội soi tiêu hoá là một thủ thuật xâm lấn trong y khoa sử dụng để kiểm tra trực quan ống tiêu hóa gồm thực quản, dạ dày, tá tràng, đại tràng. Bằng cách này các bác sĩ có thể chẩn đoán và điều trị các bệnh về đường tiêu hoá như chảy máu, tắc, thủng, viêm loét, polyp hay ung thư một cách chính xác nhất.
Phương pháp nội soi chính là việc đưa ống soi nhỏ, linh hoạt có gắn thiết bị camera và đèn. Sẽ có 2 hướng để nội soi là đi từ miệng và đi từ hậu môn tùy thuộc vào vị biểu hiện bệnh lý và khám lâm sàng do bác sĩ chuyên môn chỉ định.
Vai trò của nội soi đường tiêu hoá
Năm 1868 Kussmaul đã phát minh ra máy nội soi dạ dày đánh dấu một bước tiến mới trong y khoa trong việc chẩn đoán và điều trị bệnh tiêu hoá. Trải qua một thời gian dài với các công trình nghiên cứu, đến thời điểm hiện tại công nghệ nội soi đường tiêu hóa đã phát triển mạnh mẽ được ứng dụng trong điều trị bệnh một cách tối ưu và hiệu quả nhất.
Có thể thấy nội soi tiêu hoá có vai trò quan trọng trong việc phát hiện, chẩn đoán và điều trị các bệnh về tiêu hóa. Cụ thể như:
Nội soi hệ tiêu hoá để chẩn đoán các bệnh đường tiêu hóa như: Viêm loét thực quản, dạ dày, tá tràng, trực tràng, hậu môn; vi khuẩn HP trong dạ dày, phát hiện polyp thực quản – dạ dày, chẩn đoán hội chứng trào ngược dạ dày, chảy máu dạ dày, phát hiện dị vật,…
Đóng vai trò quan trọng trong việc sàng lọc ung thư tiêu hoá: Ung thư là một bệnh rất nguy hiểm nếu không phát hiện sớm và điều trị các tế nào ung thư sẽ di căn và phá hủy cơ thể và dẫn đến tử vong. Bởi vậy việc nội soi hệ tiêu hoá giúp bác sĩ có thể quan sát trực tiếp từ dạ dày, thực quản, tá tràng và đại tràng để phát hiện ra những tổn thương và dấu hiệu bất thường. Từ đó sẽ có những chỉ định về khám lâm sàng nhanh chóng phát hiện ra bệnh và điều trị.
Khắc phục được những hạn chế của chụp X Quang không phát hiện được như các hiện tượng tổn thương bên trong trào ngược dịch dạ dày, dịch tá tràng, dịch mật.
Đối tượng được chỉ định và chống chỉ định nội soi hệ tiêu hoá
Nội soi hệ tiêu hoá là một trong những phương pháp được sử dụng phổ biến hiện nay để thăm khám, chẩn đoán và điều trị các bệnh về đường tiêu hoá. Nhưng không phải đối tượng bệnh nhân nào cũng có thể thực hiện nội soi. Các đối tượng chỉ định và chống chỉ định như sau:
Đối tượng được chỉ định
Đối với tùy từng trường hợp của bệnh nhân bác sĩ sau khi thăm khám sẽ chỉ định làm nội soi gồm những trường hợp như sau:
– Bệnh nhân có dấu hiệu xuất huyết tiêu hoá không rõ nguyên nhân, tiến hành nội soi để tìm và chẩn đoán chính xác.
– Người bị thiếu máu Biermer là một dạng rối loạn hấp thụ vitamin B12 trong dạ dày, tá tràng.
– Đối tượng mắc các bệnh về dạ dày như: đau thượng vị, loét dạ dày, viêm dạ dày, polyp dạ dày, ung thư dạ dày.
– Người bị hẹp môn vị để xác định mức độ và điều trị cho phù hợp.
– Bệnh về đường tiêu hoá như viêm ruột, giun chui ống mật, viêm đại tràng, trực tràng.
– Gia đình có tiền sử mắc ung thư để phát hiện ra những dấu hiệu bất thường.
– Người bệnh đi phân có máu nội soi để tìm ra nguyên nhân.
– Người bị rối loạn đại tiện.
– Kiểm tra những dấu hiệu bất thường từ hình ảnh chẩn đoán khác từ CT, MRI, X – Quang, siêu âm.
Đối tượng chống chỉ định
– Người có nguy cơ bị thủng thực quản trong quá trình đưa ống vào nội soi khí thực quản bị bỏng do hoá chất.
– Người có bệnh lý phình giãn động mạch chủ.
– Tình trạng sức khỏe khám lâm sàng không ổn định như suy tim, suy hô hấp, nhồi máu cơ tim, huyết áp không ổn định, người già hoặc suy nhược cơ thể.
– Người bệnh đang trong tình trạng khó thở nghiêm trọng.
– Người có tiền sử, đang có bệnh lý về xơ gan cổ trướng, cong vẹo cột sống, bệnh nhân mang thai, bệnh nhân mới mổ đại tràng và bệnh nhân mắc bệnh tâm thần.
Các phương pháp nội soi tiêu hoá
Trong nội soi hệ tiêu hoá có 2 phương pháp khi thực hiện là nội soi thường và nội soi đường tiêu hoá không đau. Mỗi phương pháp sẽ có những ưu điểm riêng, cụ thể như:
Nội soi đường tiêu hóa thường
Nội soi tiêu hoá thường hay còn gọi là nội soi không gây mê là phương pháp truyền thống được sử dụng khá phổ biến tại các cơ sở y tế phòng khám, bệnh viện. Tùy vào vị trí tổn thương và chỉ định của bác sĩ nội soi hệ tiêu hóa thường có thể thông qua đường mũi, miệng hoặc hậu môn.
– Ưu điểm của nội soi thường:
Nội soi thường được sử dụng khá phổ biến bởi chi phí thấp không ảnh hưởng đến quá trình chẩn đoán, thăm khám của bác sĩ vẫn mang lại kết quả chính xác.
– Nhược điểm của nội soi thường:
+ Nhiều người thường thắc mặc nội soi tiêu hoá có đau không? Thực tế nội soi thường có nhược điểm là gây cảm giác khó chịu, đau tức trong quá trình thực hiện nội soi.
+ Sau khi nội soi người bệnh có cảm giác buồn nôn, khó chịu, đau tức cổ họng hoặc hậu môn (tùy vào nội soi trên hay dưới).
+ Có cảm giác tức bụng, đau thắt do ống nội soi luồn vào đường tiêu hóa khá dài.
+ Nhiều người có cảm giác ám ảnh quá trình nội soi thông thường và không tiến hành thăm khám ở những lần sau.
+ Có thể nội soi thường sẽ mất nhiều thời gian hơn do người bệnh cảm thấy khó chịu, nôn ói và không nhìn và chụp được hình ảnh rõ nét nhất các tổn thương trong đường tiêu hoá.
Nội soi tiêu hoá không đau
Phương pháp nội soi đường tiêu hoá được nhiều người bệnh lựa chọn hiện nay chính là nội soi không đau. Các phương pháp này các bác sĩ sẽ tiến hành gây mê trước khi luồn dụng cụ vào trong đường tiêu hoá. Bằng cách này người bệnh sẽ ngủ trong thời gian tiến hành nội soi, không nhìn thấy quá trình thực hiện cũng như không cảm nhận được cảm giác đau, khó chịu.
– Ưu điểm của nội soi không đau:
+ Giúp người bệnh không cảm nhận được cảm giác đau, tức khó chịu.
+ Phương pháp an toàn đối với người bệnh khi đã được bác sĩ thăm khám đảm bảo đủ sức khỏe và chỉ định đủ điều kiện làm nội soi tiêu hoá không đau. Đặc biệt không gây cảm giác ám ảnh, sợ hãi sau khi thực hiện.
+ Các hình ảnh nội soi rõ nét chính xác do không có những phản ứng tác động của người bệnh.
+ Thời gian nội soi ngắn cho kết quả nhanh chóng.
– Nhược điểm nội soi đường tiêu hoá gây mê
+ Chi phí cao hơn so với nội soi thường.
+ Không phải đối tượng nào cũng đủ điều kiện để làm nội soi gây mê.
+ Bệnh nhân có thể sẽ bị ảnh hưởng bởi tác dụng phụ của thuốc gây mê như run lạnh, đau chỗ tiêm, dị ứng, ngứa,…
Quy trình nội soi tiêu hoá
Quy trình nội soi đường tiêu hoá thường
Đối với nội soi thường bệnh nhân và bác sĩ sẽ phải thực hiện theo quy trình nhất định của thủ thuật nội soi đảm bảo tính an toàn và lấy được kết quả chính xác. Quy trình cụ thể như sau:
– Bước 1: Thăm khám, làm các xét nghiệm cận lâm sàng để hoàn thiện hồ sơ trước khi nội soi. Để có thể chỉ định nội soi đảm bảo người bệnh chưa ăn, đường tiêu hoá sạch mới được thực hiện nhịn ăn ít nhất 6 tiếng đồng hồ.
– Bước 2: Uống các loại thuốc như tan bọt dạ dày hay nhuận tràng mạnh tùy vào vị trí nội soi giúp quá trình quan sát được rõ ràng và chính xác.
– Bước 3: Hướng dẫn bệnh nhân nằm đúng tư thế và hít thở đều.
– Bước 4: Tiến hành luồn ống nội soi có gắn camera vào đường tiêu hoá bệnh nhân có thể từ miệng, mũi hoặc đại tràng.
– Bước 5: trong khi thực hiện nội soi bác sĩ có thể tiến hành một số thủ thuật như sinh thiết tế bào, lấy dị vật, cắt polyp, cầm máu,… tùy vào tình trạng bệnh lý.
– Bước 6: Lấy ống nội soi ra khỏi người bệnh nhân.
– Bước 7: Bệnh nhân lấy kết quả và nghe bác sĩ tư vấn và thông báo về tình trạng bệnh.
Quy trình nội soi hệ tiêu hoá không đau
– Bước 1: Thăm khám và làm các xét nghiệm theo chỉ định của bác sĩ.
– Bước 2: Người đủ điều kiện làm nội soi gây mê sẽ được đưa vào phòng và gắn các thiết bị theo dõi huyết áp, nhịp tim, để người bệnh nằm nghiêng.
– Bước 3: Truyền thuốc gây mê vào tĩnh mạch cánh tay.
– Bước 4: Đưa ống nội soi có gắn camera vào đường tiêu hoá có thể từ mũi, miệng, hậu môn.
– Bước 5: Phát hiện những tổn thương, bất thường sẽ thực hiện các thủ thuật.
– Bước 6: Sau khi thực hiện xong đưa ống nội soi ra khỏi người bệnh nhân.
– Bước 7: Bệnh nhân nằm lại tại phòng nội soi khoảng 30 phút để theo dõi sức khỏe.
Một số câu hỏi thường gặp về nội soi hệ tiêu hoá
Biến chứng nào có thể xảy ra trong quá trình nội soi tiêu hoá?
Trên thực tế việc nội soi đường tiêu hoá có thể xảy ra các biến chứng nếu như bệnh nhân không được thăm khám và xét nghiệm cận lâm sàng. Đặc biệt nếu bạn lựa chọn các cơ sở y tế nội soi không uy tín sẽ có những biến chứng như:
– Trong quá trình thực hiện ống nội soi làm rách, thủng hoặc tác động làm tổn thương vùng dạ dày, thực quản, đại tràng,…
– Gây chảy máu khi cắt polyp hoặc sinh thiết tế bào.
– Phản ứng với thuốc gây mê.
– Cảm giác đau bụng dữ dội.
– Có thể sốt cao kèm hoa mắt chóng mặt và nôn mửa.
Trong trường hợp bệnh nhân có những dấu hiệu này cần báo ngay có các cán bộ, y bác sĩ đẻ được hỗ trợ và giải quyết kịp thời.
Nội soi tiêu hoá có khó chịu không?
Nếu sử dụng phương pháp nội soi tiêu hoá gây mê sẽ không gây cảm giác khó chịu, nhưng nội soi thường thì cảm giác đau tức, buồn nôn khi thực hiện. Sau khi nội soi cũng sẽ cảm thấy đau rát vùng họng, hậu môn.
Cần lưu ý gì sau khi nội soi tiêu hoá hay không?
Sau khi nội soi đường tiêu hoá người bệnh cũng cần phải chú ý một số vấn đề như:
+ Cần phải ở lại khoa nội soi để theo dõi sức khỏe sau thực hiện xem có những dấu hiệu bất thường hay không.
+ Bệnh nhân nên nhịn ăn sau khi nội soi khoảng 1h đồng hồ. Sau khoảng 2 giờ thì chỉ nên ăn những thức ăn lỏng, mềm dễ tiêu hoá. Đặc biệt không nên ăn thức ăn quá nóng, đồ cay nóng sẽ làm ảnh hưởng đến vùng niêm mạc dạ dày, tá tràng, đại tràng.
+ Sau khi nội soi bệnh nhân cần phải súc miệng bằng nước muối loãng, không được khạc nhổ.
Kết luận
Có thể thấy rằng, nội soi tiêu hoá là một trong những thủ thuật phổ biến hiện nay giúp các bác sĩ có thể dễ dàng thăm khám, chẩn đoán và điều trị bệnh hiệu quả. Hy vọng những thông tin chia sẻ về nội soi đường tiêu hoá trên đây trở nên hữu ích và mang lại giá trị cho bạn.
Bài viết liên quan: